Huwelijksportret van douanier met echtgenote (standplaats Raeren) zegt de inventarisfiche. Op de originele foto, in postkaartformaat, zien we op de achterkant dat hij genomen is door fotograaf Atelier Willy Stump te Aken, anno 1921. Onze nieuwsgierigheid is geprikkeld door de man René Guns (keurig in uniform) en echtgenote Amelie- met-de-Mona-Lisa-glimlach.

Gelukkig vertelt de dienststaat van de oud-douanier ons iets meer. René werd geboren op 31 oktober 1891 in Berendrecht, onderscheiden met twee oorlogsmedailles van WO I, om dan pas in dienst te treden op 30-jarige leeftijd, eveneens het jaar waarin de foto genomen werd (merk op dat de man zijn eretekens niet draagt). Echtgenote Amelie werd geboren in Vrasene, en was dochter van een brigadier der douane. Wat ons laat veronderstellen dat het jonge paar misschien wel een kort huwelijksreisje nabij de standplaats van meneer ondernomen heeft, Raeren lag immers vlakbij het Duitse Aken.

Opmerkelijk aan de huwelijksfoto en nu nog nauwelijks voor te stellen…trouwen in uniform en zwarte jurk. In de naoorlogse jaren echter heel gewoon. Of zelfs eerder stijlvol? De witte trouwjurk is namelijk pas na 1920 mode geworden.

Bewijs van Goed Gedrag en Zeden

Als douanier huwen was in het verleden niet altijd vanzelfsprekend. Je mocht als ambtenaar immers enkel huwen mits aan strikte voorwaarden werd voldaan. Deze werden onder meer vastgelegd in het KB van 8 april 1825. Ter verduidelijking een uittreksel hieruit: “Elk verzoek voor toelating om een huwelijk te mogen aangaan zal verworpen worden, indien de beambte die het heeft opgesteld, niet kan bewijzen dat zijn toekomstige of hijzelf, over een inkomen beschikt, dat gevoegd bij de wedde die hij bekomt, gelijk zal zijn of hoger zal zijn dan de bezoldiging van een beambte 2eklas. ”

Vadertje Staat had er immers goed over nagedacht. Binnen de begroting wist men perfect hoeveel geld er kon besteed worden aan personeel. De Schatkist ging niet instaan voor de vrouw van… Vandaar dat er ook enkel ongehuwde mannen in dienst konden treden. Huwen en kindertjes kopen was op “eigen financiële verantwoordelijkheid”

Naast deze geldelijke regels moest er onder andere ook steeds een bewijs van goed gedrag en zeden van de toekomstige echtgenote getoond worden, meestal aangedragen door de dorpspastoor en dit om de administratie ervan te vergewissen dat er met een deugdelijke jongedame werd getrouwd en bijvoorbeeld niet met de dochter van een notoir smokkelaar.

Boeren deden hun klak af

Een dienstorder uit november 1920 verwees naar het verdwijnen van de verplichting van de officiële aanvraag van het huwelijk en dit doet vermoeden dat ten tijde van het huwelijk van René en Amelie de regelgeving al flink versoepeld was. Al toont de huwelijksfoto dan weer wel aan dat aan het ambt van douanier genoeg prestige was verbonden dat men zelfs in zijn uniform huwde. In die tijd kon men immers enkel douanier worden na het slagen in een examen bestaande uit een opstel, vier hoofdbewerkingen en een mondeling gedeelte. Let wel, het opstel moest in het Frans geschreven worden. Kortom, in die tijd betekende het dragen van een uniform zoveel als: “Ik kan schrijven, rekenen, lezen én ik spreek Frans”. Daarom behoorden de douaniers in die tijd nog tot de vooraanstaande burgers en bij het groeten deden de boeren hun klak af.