België maakte op 9 april 2014 een vuist naar stropers en illegale handelaars, door het vernietigen – met de nodige media-aandacht – van 1,5 ton aan in beslag genomen ivoor voor het Paleis der Koloniën in Tervuren. Natuurlijk was de Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen prominent aanwezig bij deze symbolische en niet mis te verstane daad. Het zijn immers de douaniers die een hoofdrol spelen bij het stoppen van illegale trafieken.

In het D&Amuseum wordt er sowieso aandacht besteed aan onze niet-fiscale taken, met ondermeer het doen naleven van de Conventie van Washington (CITES) die de handel in met uitsterven bedreigde dier- en plantensoorten strikte richtlijnen oplegt. Toen we vanuit de FOD Leefmilieu op de hoogte werden gebracht van de “Ivory Crush” in Tervuren wilden we dus ook vanuit het D&Amuseum ons steentje bijdragen. Er werden in ons depot 833 objecten geselecteerd en ter beschikking gesteld voor deze actie. Het ging doorgaans om kleinoden als ringen en armbanden, maar er waren ook enkele ruwe slagstanden bij.

We zijn een beetje de vreemde eend in de bijt in museumkringen omdat het bij deze objecten de facto blijft gaan om in beslag genomen illegale smokkelwaar met de nodige juridische gevolgen. Het klinkt misschien cru maar de fraaie met ivoor beklede pagode in onze vaste opstelling is douanetechnisch even crimineel als gesmokkelde drugs of wapens. Overigens  hebben we enkel objecten geselecteerd die ofwel zwaar beschadigd waren, ofwel in de jaren 1990 in de collectie zijn terecht gekomen met nauwelijks achtergrondinformatie. Zonder een duidelijke context verliezen deze stukken veel van hun waarde als erfgoedobject.

CITES-gerelateerde objecten worden in het D&Amuseum al lang gebruikt voor educatieve doeleinden. Het kan bij ons nooit de bedoeling zijn enkel een mooi stuk te tonen. We klagen ook steeds de keerzijde van de medaille aan, de massale en genadeloze slachtpartij uit puur winstbejag.